Endodonti, diş pulpasına kadar ilerlemiş problemler ile ilgilenen diş hekimliği dalıdır. Pulpa dişin merkezinde ve her diş kökünün kanallarında yer almaktadır. Dişi besleyen bağlayıcı doku, kan damarları ve sinirlerden oluşur. Diş oluştuktan sonra pulpa, pulpa odasından ve kök kanallarından güvenli bir şekilde alınabilir. Endodontik tedavi de kanal tedavisi olarak bilinen pulpanın yerinden işlemidir.Bu işlem halk arasında ‘Kanal Tedavisi’ olarak bilinir.
Kanal Tedavisi
Çürük veya travma gibi nedenlerle dişin iç kısmında bulunan sinirinin (pulpa) iyileşemeyecek düzeyde zarar gördüğü ya da öldüğü durumlarda uygulanan bir tedavi yöntemidir.
Dişin içindeki sinirlerin alınması,diş köklerinin içindeki kanalların şekillendirilip mikroorganizmalardan arındırılması ve daha sonrasında genişletilmiş kanalların doldurulması işlemidir.Daha sonra dişin üst kısmına madde kaybına göre hekiminizin uygun gördüğü dolgu,porselen kron inlay gibi restorasyonlar yapılır ve dişin estetik ve fonksiyonel olarak devamlılığı sağlanır.
Kanal tedavisi neden yapılır?
Çürük ya da travma nediyle kaybedilebilecek ağrılı iltihablı kötü durumdaki dişlerin, mikroplu tüm kısımlarının temizlenerek, uzun süre daha ağızda kalmasını sağlamak, diş kayıpları dolayısıla oluşabilecek hem maddi hemde manevi açıdan sizleri zorlayacak daha ileri tedavilerin önüne geçmek içinyapılır.
Ağızda kanal tedavisi yapılarak kalan diş, o bölgede ölü ama en azından kendi dişiniz olarak çiğnemeye yardım etmeye devam edecek, bu şekilde yine o bölgedeki kemiğin aktif halde kalmasıyla beraber çene kemiklerindeki erimeyi de önleyecektir.
Dişe veya çeneye gelen darbe,
Derin çürük nedeniyle meydana gelen fiziksel irritasyon
İleri diş eti hastalıkları,
Yüksek yapılmış, kapanış tam ayarlanmamış dolgu ve protetik yapılar,
Yanlış uygulanmış ortodontik tedaviler
Diş ağrısı neden olur?
Dişte çürük oluştuğu zaman dişin sert dokularında (mine-dentin) bozulmalar başlar.Bu çürük zamanla dişin içindeki damar ve sinirlerden oluşan pulpaya yani canlı dokuya yaklaşmaya başladığında, çürüğe sebep olan bakterilerin meydana getirdiği asitler,pulpayı etkilemeye başlar.
Bu safhada dişlerde sıcakta hassasiyet veya özellikle gece kendini gösteren ağrılar görülmeye başlar.Tedavi edilmediği takdirde bu bakterilerin salgıladığı asitler pulpayı öldürür. Sonuçta pulpanın ölümü neticesinde ortaya çıkan toksinler(zehirler) kök ucundaki dar delikten dışarı sızarak çene kemiğine yayılır.
Bu da çene kemiğinde abse dediğimiz iltihap dokusunu meydana getirir ve dişin destek dokularının kaybına sebebiyet verebilir.Yüzde şişlik ve ileri dönemlerde extra oral fistüller görülebilir. Çekim daha ucuz bir tedavi yöntemi olmasına rağmen, sağlam bir dişin kaybı, doldurulması zor bir boşluk oluşturmaktadır, bu boşluk köprü ya da implant yaparak daha masraflı ve zor bir tedavi olmaktadır. Eğer seçim yapabilme şansınız varsa dişinizi kaybetmemeniz her zaman avantajınıza olacaktır.
Çok uzun süre bu şekilde tedavi edilmeden kalmış dişleri bazen kanal tedavisiyle de kurtarmak mümkün olmayabilir. O zaman dişin çekimi gerekebilir.Mümkün olduğunca dişlerimizi kaybetmememiz için en iyi şekilde ağız bakımı yapmak ve 6 ayda bir dişhekimine kontrole gitmemiz gerekmektedir.
Kanal tedavisi yapılan dişin ömrü ne kadardır?
Kanal tedavisi dişin çekilmesini önlemek için yapılan ve dişe son şansını veren bir tedavidir. Uygun şartlarda yapılan bir kanal tedavisi sonucunda diş ömür boyu ağızda fonksiyon görebilir. Ancak kanal tedavisi yapılan dişler doğal dişlerden daha kırılgan olabilir.
Kanal tedavisinin riski var mıdır?
Düzgün ve kurallarına göre yapılan bir kanal tedavisinin başarısı ortalama olarak %90 - %95`in üzerindedir. Kanal aletinin tedavi sırasında kök içinde kırılması veya kök kanallarının tam olarak temizlenememesi (kök tıkanması vb.) durumunda, tekrar kanal tedavisi denenir başarılı olunmazsa cerrahi yönetmeler ile diş kurtarılmaya çalışılır.
Kanal tedavisi nasıl yapılır ve ne kadar sürer?
Hastaya anestezi yapılarak dişin çürüğü temizlenir ve dişin içine bir kavite açılır.Pulpa odasına ulaşılır ve dişin bu kısmından kanallara özel aletlerle girilerek bakterilerden temizlenmesi için çeşitli işlemler uygulanır ve dezenfekte edilir. Sonra pulpa odasının ve kanalların içi duruma göre çeşitli ilaçlarla doldurulup geçici dolgu ile kapatılır. Bu işlem bir kaç seans sürebilir.Bazı durumlarda kanal tedavisi tek seansta yapılabilirken, abseli, iltihaplı dişlerde bu durum pansumanlar yapılarak geçirilmeye çalışıldığından tedavi uzamaktadır. Diş iyileşikten sonra kanal dolgusu bitirilmektedir. Bu sürenin ne kadar uzun olacağı dişinizin durumuna bağlıdır.
Kanal tedavisi sırasında dikkat edilmesi gerekenler
Kanal tedavisi seansları arasında dişinizi sert besinler çiğnemek için kullanmayınız. Dişinizde geçici dolgu olduğu için dişiniz kırılabilir.
Seans aralarında ağrı şikâyetiniz olabilir, pansuman için hekiminize başvurunuz.
Seans aralarında yüzünüzde şişme olabilir. Kaygılanacak bir şey yoktur, bu mikroorganizmaların meydana getirdiği bir reaksiyondur ve pansumanlarla düzeltilir. Hekiminize haber verin.
Kanal tedavisinden sonra ne olur?
Kanal tedaviniz bittikten sonra Doğal dokulardaki enflamasyon birkaç gün süreceğinden dişinizin üzerine bastırdığınızda ağrı şikâyetiniz olabilir. Bu dönemde o bölgeye yüklenmemeniz gerekmektedir. Bir süre sonra şikâyetiniz geçecektir gerekirse hekiminizin önerdiği ağrı kesici ilaç kullanabilirsiniz. Bu durum geçmez ve artmaya devam ederse bu konuda hekiminize danışın.
Kanal tedavisi gören dişler canlılığını yitirdiği için esnekliği azalır. Bu nedenle sonrasında kırılma riski çok yüksektir. Bu dişinizi uzun süre kullanmanızı sağlayacak en uygun restorasyon için lütfen hekiminizin önerilerini dikkate alınız. kök kanalları doldurulan dişinizin üstüne eğer fazla madde kaybı yoksa normal dolgu yapmak, fazla madde kaybı varsa kalan diş duvarlarınızı destekleyecek, onların ilerde kırılmasını engelleyecek porselen dolgu (inley) gerekmektedir. Eğer hiç diş duvarınız kalmamışsa kök kanalınızdan destek alan bir post yapılıp üzerine kuron kaplama yapmak en doğrusudur.