Ortodonti diş hekimliğinin bir uzmanlık dalıdır. Bu uzmanlık dalı dişlerin çene içindeki konumları, çenelerin birbirleriyle ve yüz ile olan ilişkileriyle ilgilenmektedir. Ortodonti uzmanı veya ortodontist olmak isteyen öncelikle beş senelik diş hekimliği fakültesinden mezun olmalıdır. Daha sonra diş hekimliği fakültelerinin ortodonti anabilim dalında en az dört senelik uzmanlık veya doktora programlarından birini bitirmelidir. Dişhekimliğinin bir uzmanlık dalı olan ortodonti, diş, çene ve yüz kompleksini normal yapı ve gelişim, anomaliler ve anomalilerin tedavisi yönünden ele alan bilim dalıdır. Halk dilinde ‘tel tedavisi’ olarak da belirtilen ortodonti, Latince’de düz anlamına gelen “ortos” ve diş anlamına gelen “dontos” kelimelerinden köken alan bir kelimedir.

Çapraşık dişlerle ağız hijyeni sağlamak daha güçtür ve bu yüzden dişeti rahatsızlıkları ve çürükler daha kolay oluşur. Ayrıca çapraşıklıkta ve eklem ilişkisi bozuk olduğunda çiğneme tam yapılamaz sindirim sisteminde bir takım problemler başlar. Alt ve üst dişlerin birbiriyle tam uyumlu olmadığı durumlarda, çene eklemine veya tek bir dişe fazla yük gelerek ağrılı ve tedavisi zor problemlere yol açabilir. Bu sebeple, ortodontinin amacı, ortodontik problemin meydana gelmesini önlemek, eğer meydana gelmiş ise bu problemi çözmek, iyi bir fonksiyon, iyi bir estetik ve erişilen durumun kalıcı olmasını sağlamaktır

Ortodontik tedaviler, ortodontist (ortodonti uzmanı) teşhisi ve tanısı ile başlamaktadır. Ortodontik tedavilerde belirli bir tedavi planı yapıldıktan sonra tedavi süreci başlamaktadır. Ortodontik tedaviler, yapılacak tedavinin amacına göre;
Koruyucu, önleyici, hareketli, sabit, ortognatik (Çene cerrahisi), Fonsiyonel (ortopedik) tedavi, ekleme yönelik tedavi (splint tedavisi) ve pekiştirme tedavisi olarak uygulanabilir.

KORUYUCU ORTODONTİK TEDAVİLER

Her çocuğu 6 yaşında bir ortodonti uzmanının görmesi gerekir. Hiçbir müdehale yapılmayabileceği gibi, bazı ufak önlemlerle büyük sorunların önüne geçilmesi sağlanabilir. Parmak emme, uzun süreli biberon veya emzik kullanımı, dil itimi, ağız solunumu gibi kötü alışkanlıkların sebep olduğu kemiksel ve dişsel sorunların önüne geçmeyi ve tamamen durdurmayı sağlayabilir. İlerde anca çekimli tedaviyle düzelebilecek çapraşıklık ve yer darlıklarının önüne geçip tüm dişlere rahatça yer açılmasını sağlayabilir. Dar ve geride kalmış üst çene kemiklerinin rahatça genişleyip ileriye alınmasını sağlayabilir. Bazı vakalara erken müdehale edilir, bazı vakalara süt dişlerinin değişip daimi dişlerin gelmesine yakın yani 8-9 yaş civarı müdehale edilir, bazı vakalara ise 11-12 yaşından önce başlanmaz. 

Amaç, çocukta ortodontik anomalinin oluşmasını önlemektir. Uzun süreli parmak emme, biberon veya emzik kullanımı, ağız solunumu gibi kötü alışkanlıklar ya da erken kaybedilen, çürümüş ve tedavi edilmemiş sütdişleri, çene kemikleri ideal oranlarda olsa bile ilerde kapanış bozukluklarına, çapraşıklığa veya gömük kalmışdişlere sebebiyet verebilir.

6 - 10 Yaş arası çocuklarda, acil müdahale etmemiz gerektiğinde kullandığımız aygıtlardır. Yemek yemek dışında 24 saat kullanılması başarılı olmamızı sağlayacak ana unsurdur. Yemek yerken çıkartılabilmesi, özgürce yemeyi ve istenilen ağız hijyeninin sağlanmasını mümkün kılar.

HAREKETLİ APAREYLER

6 - 10 Yaş arası çocuklarda, acil müdahale etmemiz gerektiğinde kullandığımız aygıtlardır. Yemek yemek dışında 24 saat kullanılması başarılı olmamızı sağlayacak ana unsurdur. Yemek yerken çıkartılabilmesi, özgürce yemeyi ve istenilen ağız hijyeninin sağlanmasını mümkün kılar.

Apareyiniz ağzınızda değilken mutlaka aparey kutusunda saklayınız.  Apareyinizi kesinlikle bir peçetenin içine koyarak muhafaza etmeyiniz yanlışlıkla çöpe atılabilmektedir. Ev hayvanlarından da saklamanız tavsiye edilir. Kediler ve köpekler plastiği sevdiklerinden apareyi parçalayabilirler.

AĞIZDIŞI AYGITLAR

6 yaşından itibaren üst çene kemiği gelişmini tamamladan yapılan müdehalelerle kemiklere ameliyatsız istenen şekilleri vermek mümkündür. 6 yaş kemiksel sorunlarda tedaviye başlama alt sınır yaşıdır. Üst çenesi geride kalmış bir hastanın çenesi arzulanan noktaya anca 6-7 yaş civarı uygulanan Yüz Maskesi tedavisiyle gelinebilir. İleride konumlanmış üst çene kemiği ileride sadece diş çekerek ya da ameliyatla düzeltilebilecekken erken yaşta müdehaleyle,Servikal ya da Oksipital Headgear kullanımı ile geriye alınarak hem dişler, hem okluzyon hem de profil görüntüsü değiştirilerek çocuğunuza bambaşka bir görüntü kazandırıp gençlik yıllarını keyifle geçirmesini sağlayabilir.

FONKSİYONEL TEDAVİ
Büyüme gelişme kuvvetlerinin yönlendirilmesi ve artırılmasıyla alt çene kemiğinin ileriye alınması sağlanarak ideal kapanış elde edilebilir. Doğru yaş ve doğru teşhis en önemli iki kriterdir. Doğru teşhis için lateral sefalometrik röntgen analizi gereklidir.

SABİT ÇENE GENİŞLETME APAREYLERİ

Üst çenenin dar kalması yer darlığı ve çapraşıklığa sebebiyet verebileceği gibi alt çenenin de dar kalmasına ya da sağa veya sola kayarak asimetrik büyümesine sebebiyet verebilir. Bu farkedildiği anda önüne geçilmesi gereken bir sorundur. Alt çeneyi genişletmek ise üst çeneyi genişletmekten biraz daha komplike oldugu için vakayı erken yaşta yakalamak çok önemli bir avantajdır. Doğru yaşta çeneleri genişletmek bize yer kazandıracağından çapraşıklık ve yer darlıklarını diş çekmeden tedavi etmemizi mümkün kılar.

MOLAR DİSTALİZASYONU APAREYLERİ

Erken süt dişi kaybı sebebi ile öne devrilmiş ve sonradan gelecek dişlerin yerini çalmış Molar ( Azı ) dişlerin eski yerlerine kaydırılmasına Molar Distalizasyonu denir. İkinci büyük azı dişleri 12 yaşında sürdüğünden dolayı, 12 yaşından önce uygulanması tedaviyi daha başarılı kılar.

GÖMÜK KALAN DİŞLERİ SÜRDÜRME

Gömük kalmış dişlere cerrahi olarak ulaştıktan sonra ortodontik kuvvet uygulanması ile dişlerin ağıza sürdürülme işlemidir.

ÇEKİMLİ TEDAVİLER

Yer darlığı haddinden fazla olan ortodonti tedavisine gelmekte biraz geç kalmış vakalarda röntgen analizi ve model analizi ile planlanmış bazı dişlerin çekimi ve diğer tüm dişlerin düzeltilmesi yoluyla ideal kapanışın sağlandıgı vakalardır.

TEDAVİDE KULLANILAN BRAKETLER VE AĞIZ İÇİ LASTİKLER

YETİŞKİN ORTODONTİ TEDAVİLERİ

Yetişkin hastalarımızda diş teli tedavisi için bir üst sınır olmayıp tek ve en önemli kriter hastamızın ağız ve diş dokularının sağlıdır. Tedaviye başlamadan önce diş eti çekilmeleri ve dolayısıyla kemik kayıpları iyi değerlendirilmeli, vakaya göre en kısa sürede en sağlıklı sonucu alabileceğimiz tedavi yöntemi seçilmelidir. Çocuk hastalardan farklı olarak ortodonti tedavi normlarına göre en ideali değil, hastamızın koşullarına göre en ideali elde etmeyi hedeflemeli ve tedaviyi şekillendirmeliyiz.

LİNGUAL ORTODONTİ

Kimse fark etmeden ortodonti tedavisi görmenin tek yolu olan "Lingual Ortodonti", dişlerin iç yüzeylerine yapıştırılan sabit tellerle yapılan ortodonti tedavisine denir. Lingual dil dokusuna komşu bölge demektir. Tam da tarif edildiği üzere bu tel tedavi yönteminde teller dil dokusuna komşu yüzeye yapıştırılır. Bu sebeple, dudak ve yanak dokusuna komşu yüzeye yapıştırılan tel tedavisine kıyasla dilin adaptasyonu biraz daha uzun sürer. Ancak estetik kaygısı olan hastalarımız için en başarılı ve uygun tedavi seçeneklerinden biridir. Günümüzde özellikle yetişkinler ve dişlerinin değerini bilen hastalarımızın rağbet ettiği lingual ortodonti tedavisi, ağız ve diş yapınızın estetik, fonksiyon ve sağlık sorununa son derece estetik bir çözüm üretiyor.

Lingual ortodonti tedavisinde teller, dişlerinizin iç kısmından yapışıp size görünmez bir ortodonti tedavisi şansı sunuyor. Kemik ve diş yapınıza göre, self-ligating sürtünmesiz sistem teller kullanılabileceği gibi bazı özel durumlarda, hızlı diş hareketi ya da diş eti çekilme riski olup dişlerinizin fazla miktarda öne ya da yana hareket etmesini istemediğimiz durumlarda standart lingual stb braketlerle de tedaviniz yapılabilir. Burada uzman görüşü almanız, doktorunuzun tavsiyesini dinlemenizde büyük fayda var.

SELF LİGATİNG BRAKETLİ ORTODONTİK TEDAVİ (HIZLI ORTODONTİK TEDAVİ)

Klasik ortodontiye farklı bir bakış açısı ve sürtünmesiz sistemiyle hız katan kapaklı braketler yani self-ligating sistem, ağızda daha az tel barındırdığı için hastaya daha fazla konfor sunuyor. Normalde dişlerin üzerine yapıştırılan braketleri, ark tellerine ligatür teli denen ince tellerle bağlarız. Bu teller yerlerinden oynayabilir, yemek yedikçe hareket edip diş etini ve alveol mukozayı irite edebilirler. Kapaklı braketler, ligatür telleriyle bağlantıya gerek duymadan kendi kapağıyla braketlerin ark teline bağlanmasını sağladıkları için hastalarımız daha rahat eder. Ayrıca tek kapak içinde serbest kaldığı için ortamda oluşan sürtünme azalır ve diş hareketi hızlanır. Bu tür braketlerin estetik versiyonları da mevcuttur ve genç, yetişkin tüm hastalarımızın estetik kaygılarına cevap verir. 

PROTEZ ÖNCESİ ORTODONTİK TEDAVİ

Geçmişte kaybettiğiniz ve önemsemediğiniz dişler sonucu kemik kaybı yaşar, çekim boşluğuna komşu dişlerin devrilmesiyle birden fazla dişin sağlığını kaybedersiniz. Sonra en kısasından çözüm elde etmek için aksı bozulmuş, gelen kuvvetleri dengeli bir şekilde karşılayamayan bu dişleri kestirip protez yaptırdığınızda bir şeylerin yanlış olduğunu hisseder ama sorununuza tam bir çözüm bulamazsınız. Uzun vadede desteği güçlü olmayan köprü ayakları olan dişlerden de kayıp yaşarsınız.Protez yaptırmadan önce kısa süreli bir ortodonti tedavisiyle dişlerinizin sağlığını geri kazanır ve protezinizin ömrünü uzatırsınız. Bazen de eski çekim boşluklarını ortodonti tedavisiyle tamamen kapatmak mümkün olur ve dişlerinizi kestirmek zorunda kalmazsınız. Herhangi bir sabit ünite (protez- implant) ağıza konmadan önce bir ortodonti uzmanıyla görüşmek tedavinize farklı bir vizyon katabilir. 

TELSİZ OROTODONTİ (INVISALİNG CLEAR ALİGNER)

"Ben tel takmam ama dişlerimi de kestirmem, Doktor bir çözüm üret" diyenler için bire bir.

Tel takmadan ortodonti tedavisi görme şansını size veren bu sistem, tamamen sizin için özel üretilmiş ince ve pürüzsüz şeffaf plaklardan oluşur. Bu plakları iki haftada bir sıradaki seri ile değiştirirsiniz. Dişleriniz yavaş yavaş , her hafta hareket eder, en son pekiştirme döneminde takılan son seri ile tedaviniz sonlanır. Invisalign, klasik ortodonti tedavisine göre size istediğinizi yeme içme ve dişlerinizi daha kolay temizleyebilme şansı sunar. Bakteriyel plak ve gıdalar klasik ortodonti tedavisinde tutunacak yüzey bulabilirken, takılıp çıkartılma şansı olan şeffak plaklarla ağız sağlığınızı korumak, diş çürüğü ve diş eti hastalığı riskini azaltmak daha kolaydır. Lingual ortodontide de olduğu gibi, tedaviniz kimse tarafından fark edilmeyip estetik konforunuzu korumaya devam edeceksiniz.

ESTETİK BRAKETLİ ORTODONTİ

"Tel takarım ama ancak estetik gözükmesi şartıyla" diyenler için birebir olan porselen ya da zirkonyumdan üretilen estetik braketler ile ortodonti tedaviniz daha da keyifli..

Ayrıca teflon kaplı tellerle gümüş renkli tel görüntüsünden tamamen kurtulmanız da mümkün. Tek sorun tamamen diş renginde olan braket ve teller arasındaki gıda artıklarının kolay görünmemesi. O yüzden ağız hijyeninizin daha da önem kazandığını unutmamalısınız!!

ORTOGNATİK CERRAHİ

Ortodonti, dişsel bozuklukların yanı sıra, büyüme çağında,ileri seviyede iskeletsel düzensizliklerin tedavi edilmesini de sağlayabilir. Bununla birlikte erişkin hastalarda alt ve üst çenenin normale göre çok sapmış olduğu bireylerde (Alt ya da üst çenenin çok önde-arkada olması ya da yan tarafa doğru büyümesi) sadece diş hareketleri yaptırılarak düzeltilemeyebilir. Ortodontik tedavi sınırlarını aşmış olan durumlarda ortognatik cerrahi uygulanır.
Ortognatik cerrahi planlaması, ortodontist tarafından, cerrahisi ise bu alanda deneyimli plastik cerrah tarafından yapılır. Tedavide, önce dişlere teller takılarak, dişler ameliyat sonrasında olması gereken konumlarına getirilirler. Bu tedavi süreci normal bir ortodontik tedaviye benzer prosedürler içerir. Bu süre sonunda alt ya da üst çenenin konumu, yapılan cerrahi operasyon ile düzeltilir. Bu operasyon, konusunda uzman bir plastik cerrah tarafından yapılır. Yapılan ameliyatta ortodonti uzmanı da hazır bulunur ve çenelerin yerlerinin, ameliyat öncesi planlanan durumda olmasını kontrol eder. Yapılan cerrahi girişim sonrasında 15-30 gün arası yüzde şişlikler, ağız açamama, yüz ve dişle hafif his kaybı görülebilir. Bu durum normaldir ve birkaç ay içerisinde durum normale dönecektir.

Operasyon sırasında ve sonrasında diş telleri, ağızda tutulur. Operasyonun ardından 5-6 ay kadar ortodontik tedaviye devam edilerek, alt ve üst dişlerin tam anlamıyla kapanması sağlanır. Tüm tedavi süreci 24 ay kadar sürebilir. 

İMPLANT ÖNCESİ ORTODONTİ

Eksik dişlerinizin sayısı ve yerine göre, bazen hiç implant konmasına gerek kalmadan, bazen planlanmış implant saysını azaltmak, bazen de implant konacak yerin kemiğini, dişleri hareket ettirerek arttırmak yoluyla ortodonti tedavisi görme şansınızı kullanmak için ,ya da en azından bütün bunların nasıl olabileceğini bilmek amacıyla bir ortodonti uzmanından fikir almanızda fayda var.

ORTODONTİK TEDAVİ VE DİŞ TELLERİ İÇİN AĞIZ HİJYENİ

Eğer braket taktırmadan önce diş fırçalama ve diş ipinin önemli olduğunu düşündüyseniz haklısınız. Fakat ortodontik tedavi gören insanların ağız hijyenine daha fazla dikkat etmeleri gerekir. Braket takılı olan dişlerde daha fazla yiyecek birikimi olur. Eğer dişlerden ve braketlerden plak temizlenmezse diş eti hastalığı, çürüme ve kötü nefese yol açarlar. Plak, bakteri, kalıntı ve yiyecek parçalarından oluşan bir karışımdır. Bakteriler şekerle beslenerek asit üretir, dişetlerini rahatsız eder, dişin mine tabakasına hasar vererek kötü kokuya sebep olurlar. Plağın düzenli ve düzgün temizlenmesi önemlidir. Böylece braketler çıktığında alttaki diş sağlıklı ve güçlü olur.

DİŞ FIRÇALAMA

Yumuşak uçlu diş fırçası kullanın - yumuşak uçlar çatlak ve köşelere ulaşmakta orta ve sert uçlardan daha başarılıdırlar ayrıca dişetlerini rahatsız etmezler. Bazı markalar, özellikle braketli insanlar için diş fırçası üretirler. Çift seviye olarak bilinen bu fırçalar kenarlarda daha uzun, ortalarda daha kısa kıllara sahiptir. Ya elektrikli diş fırçaları? - Gerekli olmamakla beraber eğer elinizde varsa, braketlerle kullanımı güvenlidir. Tek dikkat edilmesi gereken fırçanın plastik arkasının braketlere çarpmamasıdır. Ayrıca dişe takılı olanları gevşetmemek veya hasar vermemek için orta hızda kullanım tavsiye edilir. Günde en az 3 defa diş fırçalayın. Braketlerin arasında veya çevresinde yemek kalmadığından emin olmak için en iyisi yemek sonrası diş fırçalamaktır. Dişler her sefer en az 5 dakika yavaş ve dikkatlice fırçalanmalıdır. Dişin ve braketlerin içini dışını ve çiğneme alanlarını fırçalamak çok önemlidir. Dişinizi en az 5 dakika fırçalamak çok önemlidir. Yeterince fırçaladığınızdan emin olmak için saat veya kronometre kullanabilirsiniz.

ARAYÜZ FIRÇASI

Günde en az 1 kere arayüz fırçası kullanın. Tellerin ve dişeti çizgisinin arası için özel diş ipleri vardır. Braketler ilk takıldığında, diş ipi kullanım teknikleri doktorunuz  tarafından gösterilebilir. Eğer doğru yaptığınızdan emin değilseniz doktorunuza danışabilirsiniz.

FLUORİD

Marka önemli olmamakla Fluoridli diş macunu kullandığınızdan emin olun. Sabitleyicilerin (Retainer) bakımı; eğer ağzınızda sabitleyici veya başka çıkartılabilir ortodontik aletler varsa bunların da düzenli temizlenmeleri gerekir. Ne de olsa ağzınızda çok fazla zaman geçirirler. Bunları hergün biraz diş macunuyla fırçalayabilirsiniz. Ağız ve dişetlerine temas eden yerleri fırçalamanız önemlidir. Eğer temizleme solüsyonu kullanmak istiyorsanız ortodontistinize hangisini kullanmanız gerektiğini sorabilirsiniz. Bazı temizleme solüsyonları ortodontik apareylerdeki tel ve metalleri aşındırabilir. Apareyi yıkarken asla sıcak su kullanmayın. Plastik bölümleri yamultarak apareyi kullanılmaz hale getirebilir.

Apareyiniz ağzınızda değilken mutlaka aparey kutusunda saklayınız.  Apareyinizi kesinlikle bir peçetenin içine koyarak muhafaza etmeyiniz yanlışlıkla çöpe atılabilmektedir. Ev hayvanlarından da saklamanız tavsiye edilir. Kediler ve köpekler plastiği sevdiklerinden apareyi parçalayabilirler.

DÜZGÜN BESLENME

Braket takarken çürük yapabilecek besinleri yemeden iki kere düşünmek gerekir. Brakete zarar verebilecek besinlerden de uzak durmalısınız. Braketlerin devamlı kırılması tedavi süresini uzatıcı bir etkendir. Bu nedenle fındık, fıstık, patlamış mısır v.b. sert kıtır yiyeceklerden uzak durmalısınız.

Yapışkan yiyeceklerden de uzak durun. Karamel, şeker, sakız, gazlı içecekler vs. brakete zarar vererek tel ve aralıkların içine kaçabilirler. Yiyecekler orada sıkıştıklarında çürük yapan bakterilerin beslenmesi için yeterince şeker sağlarlar.

 Sadece ne yediğiniz değil, ne zaman yediğiniz de önemlidir. Sık aralıklarla şekerli yiyecek tüketmek, bu yiyecekleri şeker içermeyen bir öğünle yemekten de daha kötüdür. Bakterilerin asite dönüştürecek şekeri ne kadar çok olursa çürüme riski de o kadar artar.

Ayrıca yiyecekleri yerken ön dişlerle ısırıp koparma işlemini yapmamanız bunun yerine yiyecekleri el veya bıçak yardımıyla küçük parçalara bölüp tüketmemiz tavsiye edilmektedir.

Ortodonti ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Burada arayıp bulamadığınız sorular için bizimle İletişim bölümümüzde detaylarını bulacağınız şekilde irtibata geçebilirsiniz.

ORTODONTİST/ ORTODONTİ UZMANI KİMDİR?

Ortodontist, diş ve yüz düzensizliklerinin teşhis ve tedavisi konusunda uzmanlaşmış diş hekimidir. Ortodontist olmak için önce beş sene süren dişhekimliği fakültesini bitirmek sonra da dört yıl veya daha uzun sürebilen bir uzmanlık/doktora programını tamamlamak gerekir. Bu eğitim sırasında ortodontist, diş hareketini kontrol etmek için ve yüz gelişimini yönlendirmek için gerekli bilgileri öğrenir. Sadece bu uzmanlık/doktora eğitimini başarı ile tamamlamış olan diş hekimleri, ortodontist unvanını kullanabilirler.

ORTODONTİK TEDAVİ SIRASINDA DİŞLER NASIL HAREKET EDER?

Dişlerin üzerine yapıştırılan braketlerle ve bunların içinden geçirilen tellerle dişlere kuvvet uygulanır ve dişlerde hareket oluşur. Hareket eden dişin önünde geçici bir süre için kemik dokusunda bir yıkım olur, hareketin aksi yönünde ise yeni kemik dokusu yapılır. Böylece yeni yerlerini alan dişler, yeni bir kemik yuvasına da otururlar. Ortodontik diş hareketinin meydana gelmesi için kullanılan enerji kaynağı, tellerin ve elastiklerin elastikiyet özelliklerinden kaynaklanan kuvvetlerdir.

ORTODONTİK TEDAVİ İÇİN YAŞ SINIRI VAR MIDIR?

Sadece dişleri kapsayan bozuklukların düzeltilmesinde yaş sorun değildir. Diş ve dişetleri sağlıklı olduğu sürece, 7 den 70 e her yaşta ortodontik tedavi uygulanabilir. Ancak, yaş arttıkça ortodontik tedavi süresinin arttığı düşünülmektedir.

Eğer bireyin kemik yapısında bir bozukluk söz konusuysa yaş önemlidir; ergenlik çağına kadar tedavi edilmesi çok faydalıdır. Bluğ çağının sona ermesiyle vücuttaki kemik gelişim büyük oranda tamamlanmaktadır. Bu dönem öncesinde çene büyüklüklerine ortodontik aygıtlarla etki edilebilirken; sonrasında ise büyüme neredeyse tamamlandığı için çenelerin boyutlarına cerrahi olmaksızın değiştirmek mümkün olamamaktadır. Bu nedenle çene kemiklerini ilgilendiren bozukluklar, ileri yaşlarda ancak ameliyatla düzeltilebilir.

KAÇ YAŞINA KADAR ORTODONTİ TEDAVİSİ UYGULANABİLİR?

Ağzında dişleri olan herkese ortodonti tedavisi uygulanabilir. Herhangi bir üst yaş sınırı yoktur. Ana kriter ağız içi dokuların sağlıklı olmasıdır. Her çocuğu 6 yaşında bir ortodonti uzmanının görmesi, onun herhangi bir sorunu olup olmayacağı ile ilgili size çok fazla bilgi verebilir. Hiçbir müdahale yapılmayabileceği gibi, bazı ufak önlemlerle büyük sorunların önüne geçilmesi sağlanabilir. Parmak emme, uzun soluklu biberon veya emzik kullanımı, dil itimi, ağız solunumu gibi kötü alışkanlıkların sebep olduğu kemiksel ve dişsel sorunların önüne geçmeyi ve tamamen durdurmayı sağlayabilir. İlerde anca çekimli tedaviyle düzelebilecek çapraşıklık ve yer darlıklarının önüne geçip tüm dişlere rahatça yer açılmasını sağlayabilir. Dar ve geride kalmış üst çene kemiklerinin genişleyip ileriye alınmasını sağlayabilir. Bazı vakalara erken müdahale edilir (6-8 yaş arası başlanır), bazı vakalara sütdişlerinin değişip daimi dişlerin gelmesine yakın yani 9-10 yaş civarı müdahale edilir, bazı vakalara ise 11-12 yaşından önce başlanmaz.

YETİŞKİNLERDE ORTODONTİ TEDAVİSİ YAPILIR MI?

Diş- dişeti ve alveol kemiği sağlıklı olan herkese tel tedavisi yapılır. Özellikle yetişkinlerde sıklıkla karşılaştığımız çapraşıklık, rotasyonlu dişler, diş eksikliği, diş fazlalığı, eskiden çekilmiş dişler ve çekim boşluğuna devrilmiş komşu dişler gibi dişlerin kök akslarının bozuk olduğu vakalarda dişsel sorunları tamamen tel tedavisiyle çözmek için, veya sonrasında düzgün bir dişsel kapanış yani okluzyon varlığında dengeli kuvvetlerin oluştuğu çekim veya eksik diş bölgelerine implant- protez konabilsin diye ortodonti tedavisi yapılmaktadır.Alt- üst çene kemiklerinin uyumsuzluğu durumlarında, hem dişleri, hem ağız ve dudak yapısını hem de yüz yapısını düzeltmek amacıyla ortodonti tedavisiyle ortognatik cerrahi kombine edilebilir. Böylece geride kalmış üst çene ve orta yüz bölgesi düzeltilebilir veya ileride konumlanmış alt çene geriye alınabilir. Gerektiği durumlarda küçük ve geride konumlanmış alt çene ileriye alınarak dil bölgesi rahatlatılabilir ve özellikle erkekler gece ağız solunumu ve horlamanın rahatlaması sağlanabilir. Alt çene kemik yetersizliğinde kendini gösteren erkek- kadın hastalarda çene altı yağlanmasının yani gıdı sarkmasının önüne geçilebilir.

YETİŞKİNLER İÇİN ESTETİK ORTODONTİK TEDAVİ ÇÖZÜMLERİ VAR MI?

Yetişkinler için önemli olan, tel tedavisi boyunca estetik kaygılarına cevap verecek malzemelerin kullanılmasıdır. Dişlerin dış yüzeylerine yapıştırdığımız tellerin estetik olması onların tedaviden keyif almalarını sağlar. Estetik braket ve estetik tellerin kombinasyonu yetişkinler için ortodonti tedavilerini başka bir boyuta taşımıştır. Hele ki dışarıdan hiç görünmeyen, dişlerin iç yüzeylerine yapıştırılan teller de vardır, buna lingual ortodonti denmektedir. Dişlerin görünmeyen kısımlarında konumlanmış olan bu tellerle tedavi gördüğünüzü sizden ve doktorunuzdan başka bilen olmayacaktır. Gene bir başka çözüm de telsiz ortodonti olarak adlandırılan, şeffaf plaklarla bilgisayarlı sistemle hazırlanmış ortodonti tedavisinin uygulanmasıdır.

YETİŞKİNLERİN ORTODONTİK TEDAVİSİ NE KADAR SÜRER?

Ortalama 1.5 sene diyebiliriz. Yetişkinlerde her uzman her ne kadar farklı bakış açılarına sahip olsa da özellikle yetişkin hastanın taleplerine kulak vermek gerekir. Yetişkin ortodontisinde hedef, sürenin kısa olması, en kısa yoldan kalıcı çözüm elde edilmesi ve bireye en uygun, en estetik gülüşün tasarlanmasıdır.                                         

ORTODONTİK TEDAVİNİN RİSKİ VAR MIDIR?

Tüm tedavilerde olduğu gibi ortodontik tedavinin de bazı riskleri vardır.

Ortodontik tedavi sırasında kullanılan materyallerin çevresinde biriken yemek artıkları yeterince iyi uzaklaştırılamadığında çürük ve dişeti hastalıkları oluşabilir. Bunu engellemek için ağız hijyeninin çok iyi olması gereklidir. Bu ağız hijyeni eğitimini ortodontistiniz size ilk randevuda verecektir.

Tedavi sırasında dişlerde oluşan hareketlere bağlı olarak tellerin ağız dokularını yaralama riski vardır. Ayrıca ağız içi yumuşak dokular alışana kadar, dişlere yapıştırılan ve tedavi süresince ağızda kalan ortodontik parçalar rahatsızlık verebilir. Bu rahatsızlık toleransı bireyden bireye değişmektedir. Bazı bireylerde hiçbir rahatsızlık görülmezken, bazılarında problem varolabilir. Bunu önlemek için ‘ortodontik mum’ denilen ve ortodontik ataşmanlar ile yumuşak dokular arasında bariyer görevi gören yardımcı materyali ortodontistinizden temin edebilirsiniz. ( Bu mum materyali yalnızca ortodonti malzemesi satan firmalarda ve ortodontistinizde bulunmaktadır.)

Çok nadir de olsa tedavi sırasında kök erimesi meydana gelebilir.

ÇOCUKLAR İÇİN HANGİ TİP DİŞ TELLERİ KULLANILIR?

Çocuklardaki sorunlara göre kullanacağımız apareyler değişkenlik göstermekle beraber kısaca özetlersek:

6 yaşından itibaren eğer kemiksel bir sorun yok ise sadece süt dişlerinin erken kaybından ya da çürümesinden kaynaklanan, çenenin darlığından kaynaklanan çapraşıklık vakalarında

tek veya bir kaç dişi ilgilendiren basit sorunlarda kısaca kemiksel bir uyumsuzluğun olmadığı sadece dişsel sorunların çözüleceği vakalarda her gün düzenli kullanım gerektiren takıp çıkartılabilen hareketli tedavi dediğimiz diş telleri uygulanır.

Eğer üst çenenin geride ya da ileride konumlanmış olması ile alakalı üst çeneyi ilgilendiren kemiksel bir sorun varsa önce bir Lateral Sefalometri Röntgeni alınır ve yüz maskesi veya Servikal- Oksipital HeadGear denilen ağız dışı aygıtları ile tedaviye başlanır.
Vakaya ve yaşa göre direk sabit diş telleri ile de tedaviye başlanabilir. Bunlar dişlerin üzerine yapıştırılan braket, tüp ve bantları içermektedir. Hastanın takıp çıkartabilmesi söz konusu değildir. İsteğe göre renkli lastiklerle süslenebilir ve eğlenceli bir hale getirilebilir.

ORTODONTİK TEDAVİYE İHTİYACIM VAR MI?

Aşağıdaki sorulardan bir tanesine bile ‘EVET’ cevabı veriyorsanız, ortodonti uzmanları tarafından muayene olmanızı tavsiye ederiz:

Dişlerinizde kolayca farkedebildiğiniz kapanış bozukluğu var mı?

Süt dişleriniz erken mi düştü?

Ağzınızda sağ ve sol bölgelerdeki diş sayısı farklı mı?

Dişleriniz simetrik görünmüyor mu?

Üst veya alt çenenizi ileride/ geride/ yana kaymış hissediyor musunuz?

Isırma ve çiğneme problemi yaşıyor musunuz?

Ağzınızda eksik bir diş var mı? Ve diğer dişler o bölgeye doğru kaymış mı?

Yanlış kapanış veya çapraşıklık yüzünden dişeti problemleri yaşıyor musunuz?

Gülümsemenizde sizi rahatsız eden bir durum var mı? Örneğin gülerken dişetleriniz aşırı gözüküyor, dişleriniz hiç görünmüyor veya ağız kenarlarında karanlık boşluklar oluşuyor mu?

Çenelerinizden kaynaklandığını düşündüğünüz ve genel olarak yüzünüze yansıyan estetik bir problem farkediyor musunuz?

Burnunuzdan nefes alabiliyor musunuz? Veya şiddetli ağız solunumu mu yapıyorsunuz?

Rahat pozisyonda iken ağız ve dudaklarınızı kapatmakta güçlük çekiyor musunuz?

Parmak emme, tırnak yeme veya geçmişte bunun gibi bazı uzun süren alışkanlıklarınız oldu mu?

Çene eklemlerinizden ses geliyor mu? Çene kaslarınızda ağrı hissediyor veya çene kilitlenmeleri yaşıyor musunuz?

Dudak damak yarığı veya benzer bir sendromunuz var mı?

Ailenizde ortodontik problemi olan veya dişlerini çok erken yaşta kaybetmiş bireyler var mı?

Yüzünüzün orta hattı ile dişlerinizin orta hattı birbirini tutmuyor mu?

Dişlerinizin arasında geniş boşluklar var mı?

Yutkunurken veya konuşurken diliniz ön dişlerinizin arasına mı giriyor?

Diş ve çene kapanışınızdan dolayı bazı harfleri çıkarmakta zorluk mu çekiyorsunuz?

ORTOGNATİK CERRAHİ NEDİR?

Ortodonti, dişsel bozuklukların yanı sıra, büyüme çağında,ileri seviyede iskeletsel düzensizliklerin tedavi edilmesini de sağlayabilir. Bununla birlikte erişkin hastalarda alt ve üst çenenin normale göre çok sapmış olduğu bireylerde (Alt ya da üst çenenin çok önde-arkada olması ya da yan tarafa doğru büyümesi) sadece diş hareketleri yaptırılarak düzeltilemeyebilir. Ortodontik tedavi sınırlarını aşmış olan durumlarda ortognatik cerrahi uygulanır.
Ortognatik cerrahi planlaması, ortodontist tarafından, cerrahisi ise bu alanda deneyimli plastik cerrah tarafından yapılır. Tedavide, önce dişlere teller takılarak, dişler ameliyat sonrasında olması gereken konumlarına getirilirler. Bu tedavi süreci normal bir ortodontik tedaviye benzer prosedürler içerir. Bu süre sonunda alt ya da üst çenenin konumu, yapılan cerrahi operasyon ile düzeltilir. Bu operasyon, konusunda uzman bir plastik cerrah tarafından yapılır. Yapılan ameliyatta ortodonti uzmanı da hazır bulunur ve çenelerin yerlerinin, ameliyat öncesi planlanan durumda olmasını kontrol eder. Yapılan cerrahi girişim sonrasında 15-30 gün arası yüzde şişlikler, ağız açamama, yüz ve dişle hafif his kaybı görülebilir. Bu durum normaldir ve birkaç ay içerisinde durum normale dönecektir.

Operasyon sırasında ve sonrasında diş telleri, ağızda tutulur. Operasyonun ardından 5-6 ay kadar ortodontik tedaviye devam edilerek, alt ve üst dişlerin tam anlamıyla kapanması sağlanır. Tüm tedavi süreci 24 ay kadar sürebilir.

ORTOGNATİK CERRAHİ KİMLER İÇİN UYGUNDUR?

Çenelerinizin konumları ağız dışından farkedilecek kadar önde ya da arkadaysa

Dişleriniz ortodontiyle ya da protetik yaklaşımlarla düzeltilemiyorsa

Konuşma ve beslenme fonksiyonlarında kısıtlanma varsa

Yüz orantılarınızın bozuk olduğunu düşünüyorsanız, ortognatik cerrahi için adaysınız demektir.